Profilaktyka raka płuc u kobiet

Rak płuc jest główną przyczyną śmierci kobiet po 45 roku życia. Zazwyczaj atakuje po 40 r.ż., ale szczyt zachorowań przypada ok. 70. roku życia. Rak płuca jest najczęściej rozpoznawanym nowotworem złośliwym w Polsce. Odpowiada za 24 proc. wszystkich zgonów z przyczyn nowotworowych. O ile od kilku lat spada zapadalność na ten nowotwór wśród mężczyzn, to rośnie w grupie kobiet.

"Nie bez znaczenia jest fakt, że w ostatnich latach zmniejsza się odsetek palących panów, tylko w ciągu trzech lat z prawie 40 do 31 proc. Niestety, liczba kobiet palących się nie zmienia, pozostając na poziomie około 23 proc. To jeden z powodów, dla których rośnie zapadalność na raka płuca wśród kobiet – mówi prof. Joanna Chorostowska-Wynimko, kierownik Zakładu Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie.

Palenie tytoniu wywołuje aż 90 proc. wszystkich przypadków raka płuc. W dymie tytoniowym znajduje się ponad 4 tysiące szkodliwych składników. W grupie palaczy 20-krotnie wzrasta prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. Rak płuc coraz częściej dotyka też niepalące kobiety, u części z nich istotną rolę odgrywa bierne palenie, które trzykrotnie podnosi ryzyko zachorowania. Dlatego tak ważnym aspektem profilaktyki raka płuca jest abstynencja nikotynowa oraz unikanie zadymionych miejsc. Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem lub kontakt z toksycznymi związkami, m.in. ołowiu, niklu, azbestu, berylu, radonu lub chromu także przyczyniają się do rozwoju nowotworu. Tylko u niewielkiej części palaczy przyczyny choroby leżą w uwarunkowaniach genetycznych.

Symptomy raka płuc

Rak płuca najczęściej rozwija się podstępnie. Objawy dają o sobie znać późno i są niecharakterystyczne, np. kaszel lub wyraźnie zwiększenie jego nasilenia, co u palaczek bywa trudne do wychwycenia, ponieważ są do niego przyzwyczajone - to tzw. kaszel palacza, który jest odruchem związanym z oczyszczaniem się dolnych dróg oddechowych. Inne objawy raka płuc to: duszności, krótki i świszczący oddech, szybkie męczenie się, brak apetytu, kłucie i pobolewanie w klatce piersiowej, nawracające stany zapalne dolnych dróg oddechowych. Wielu pacjentów nie kojarzy ich z rakiem płuc. Dlatego znaczna większość przypadków tego nowotworu, w Polsce ok. 80 proc., jest rozpoznawana w stadium rozsiewu lub miejscowego zaawansowania, kiedy rokowanie jest mniej korzystne.

- Gdy u pacjenta wystąpi krwioplucie czy utrata wagi ciała, zwykle mamy do czynienia z zaawansowaną postacią choroby. Dlatego każda przewlekająca się, oporna na leczenie infekcja dolnych dróg oddechowych powinna być wskazaniem do wykonania zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej - mówi prof. Joanna Chorostowska-Wynimko.

Badania podstawą diagnostyki

Podstawowym, powszechnie dostępnym badaniem diagnostycznym jest ocena radiologiczna klatki piersiowej, czyli tak zwane "zdjęcie rentgenowskie płuc". Ma ono jednak ograniczoną czułość, dobrze uwidacznia dopiero większe zmiany podejrzane o proces nowotworowy. Dlatego w przypadku jakichkolwiek wątpliwości konieczna jest konsultacja u specjalisty chorób płuc i wykonanie znacznie dokładniejszego badania, jakim jest tomografia komputerowa klatki piersiowej. Jej wynik w większości przypadków pozwala wykluczyć podejrzenie nowotworu lub też podjąć decyzję odnośnie potrzeby kontynuacji bardziej szczegółowej diagnostyki.  

- Zbyt rzadkie wykonywanie badań profilaktycznych zwiększa ryzyko późnego wykrycia tego nowotworu. Tymczasem najlepsze efekty przynosi leczenie chirurgiczne, które możemy zastosować jedynie we wczesnych postaciach raka płuc. Dlatego to właśnie profilaktyka i należycie wykonywane badania okresowe, zwłaszcza w grupie wysokiego ryzyka do której należą palacze, są kluczem do poprawy efektywności leczenia chorych na raka płuca w Polsce - mówi prof. Joanna Chorostowska-Wynimko.